W dobie rosnących kosztów energii i zaostrzających się przepisów dotyczących zrównoważonego budownictwa, wskaźnik EP (czyli wskaźnik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną) staje się jednym z najważniejszych parametrów ocenianych w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku. Choć sam dokument jest często postrzegany jako formalność, zawarte w nim dane mają konkretne przełożenie na koszty eksploatacji obiektu, jego wpływ na środowisko, a nawet wartość rynkową nieruchomości. Zrozumienie, czym jest wskaźnik EP, jak się go wyznacza i co oznacza jego wartość, to klucz do świadomych decyzji – zarówno dla inwestora, dewelopera, jak i przyszłego najemcy lub właściciela budynku.
Czym jest wskaźnik EP i jak się go oblicza
Wskaźnik EP, czyli roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną wyrażone w kWh/m²/rok, stanowi jedno z centralnych kryteriów oceny energetycznej budynków w Polsce i krajach UE. Parametr ten informuje, ile energii pierwotnej – czyli energii pozyskiwanej bezpośrednio ze źródeł naturalnych takich jak węgiel, gaz ziemny czy ropa – zużywa budynek w ciągu roku, w przeliczeniu na jednostkę powierzchni użytkowej.
Do jego wyznaczenia stosuje się bilans energetyczny, który uwzględnia zapotrzebowanie obiektu na ogrzewanie, chłodzenie, wentylację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz – w przypadku budynków niemieszkalnych – również oświetlenie wbudowane. Następnie wyniki przelicza się przy użyciu współczynników konwersji energii końcowej na energię pierwotną. Co istotne, im niższa wartość wskaźnika EP, tym budynek uznawany jest za bardziej efektywny energetycznie i mniej obciążający środowisko.
Ostateczny wynik wskaźnika zależy nie tylko od poziomu zużycia energii, ale też od rodzaju źródeł energii zasilających budynek – korzystanie z OZE (np. pompy ciepła, panele fotowoltaiczne) wpływa na zmniejszenie wartości EP, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia przepisów budowlanych oraz unijnych celów klimatycznych.
Dlaczego wskaźnik EP ma kluczowe znaczenie dla oceny efektywności energetycznej
Znaczenie wskaźnika EP wykracza daleko poza formalny wymóg umieszczany w świadectwie energetycznym. W praktyce pełni on funkcję:
-
Wskaźnika jakości energetycznej – pozwala obiektywnie porównać różne budynki pod względem ich efektywności energetycznej.
-
Narzędzia regulacyjnego – zgodność z maksymalnym dopuszczalnym poziomem EP (określanym w Warunkach Technicznych) jest warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę nowego budynku.
-
Czynnika rynkowego – nieruchomości z niskim EP są postrzegane jako bardziej nowoczesne, ekologiczne i tańsze w utrzymaniu, co wpływa na ich wartość i atrakcyjność inwestycyjną.
-
Elementu polityki klimatycznej – promowanie niskiego EP służy ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych oraz realizacji celów energetycznych na poziomie krajowym i unijnym.
Warto również podkreślić, że wskaźnik EP w sposób pośredni oddziałuje na społeczną percepcję budynku – coraz częściej dla kupujących czy najemców jego wartość jest równie ważna jak lokalizacja czy standard wykończenia. Z tego powodu interpretacja tego wskaźnika staje się nieodzownym elementem analizy każdej nowoczesnej inwestycji budowlanej.
Jakie wartości wskaźnika EP uznaje się za dobre, a jakie za niekorzystne
Wskaźnik EP jest wartością liczbową, ale za tą liczbą kryje się szereg konsekwencji – zarówno formalnych, jak i praktycznych. Interpretacja jego poziomu musi być oparta na aktualnych przepisach oraz kontekście funkcji budynku. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce Warunkami Technicznymi, od 2021 roku dopuszczalne wartości wskaźnika EP dla nowo powstających budynków wynoszą:
-
dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych: maksymalnie 70 kWh/m²/rok
-
dla budynków mieszkalnych wielorodzinnych: 65 kWh/m²/rok
-
dla budynków użyteczności publicznej: zazwyczaj od 45 do 95 kWh/m²/rok, w zależności od przeznaczenia
Interpretując konkretną wartość, warto posiłkować się następującymi przedziałami:
-
EP < 50 kWh/m²/rok – bardzo dobry wynik, świadczący o zastosowaniu nowoczesnych, energooszczędnych rozwiązań oraz możliwym wykorzystaniu OZE.
-
EP od 50 do 70 kWh/m²/rok – dobry poziom, spełniający standardy WT2021, ale z potencjałem do optymalizacji.
-
EP od 70 do 100 kWh/m²/rok – akceptowalny dla starszych budynków, jednak przekraczający próg WT2021 dla nowych obiektów.
-
EP > 100 kWh/m²/rok – wynik niekorzystny, sugerujący wysokie zużycie nieodnawialnej energii i konieczność modernizacji instalacji lub izolacji budynku.
Oceniając poziom EP, należy także uwzględnić funkcję budynku, jego lokalizację, typ konstrukcji i zastosowane technologie. Dla obiektów zabytkowych czy budownictwa sprzed kilkudziesięciu lat wyższe wartości mogą być trudne do zredukowania bez gruntownych inwestycji. Natomiast w nowym budownictwie przekroczenie progów uznaje się nie tylko za nieefektywność, ale również za barierę formalną uniemożliwiającą odbiór obiektu.
W jaki sposób wskaźnik EP wpływa na decyzje inwestorów, właścicieli i najemców
Znaczenie wskaźnika EP dla rynku nieruchomości i decyzji użytkowników jest coraz bardziej zauważalne. Parametr ten wpływa na wiele aspektów – od planowania inwestycji, przez analizę kosztów eksploatacyjnych, po ocenę długoterminowej opłacalności budynku. Dla poszczególnych grup uczestników rynku, znaczenie EP kształtuje się następująco:
-
Deweloperzy muszą projektować budynki zgodnie z obowiązującymi limitami EP, by uzyskać pozwolenie na budowę. Wysokie wartości mogą oznaczać konieczność zastosowania bardziej kosztownych technologii, ale niskie EP staje się też przewagą konkurencyjną w marketingu inwestycji.
-
Inwestorzy prywatni i instytucjonalni coraz częściej traktują EP jako jeden z kluczowych wskaźników analizy due diligence – niski poziom oznacza niższe koszty utrzymania i mniejsze ryzyko regulacyjne w przyszłości.
-
Właściciele budynków mogą poprzez modernizację instalacji, termomodernizację czy montaż OZE zmniejszyć wartość EP, co przekłada się na realne oszczędności energetyczne, lepszą wycenę nieruchomości i większą atrakcyjność dla najemców.
-
Najemcy i użytkownicy końcowi coraz częściej pytają o wartość EP – nie tylko z powodów kosztowych, ale również ekologicznych. Budynki z niskim EP wpisują się w rosnące oczekiwania względem zrównoważonego stylu życia i świadomego gospodarowania zasobami.
W kontekście zmieniającego się rynku, rosnących cen energii i zaostrzających się norm prawnych, wskaźnik EP przestaje być jedynie liczbą w dokumentacji – staje się narzędziem decyzyjnym i wyznacznikiem jakości budynku w pełnym tego słowa znaczeniu.
Więcej informacji: świadectwo energetyczne online.
